Wielu użytkowników Internetu nie zdaje sobie sprawy z funkcjonowania przepisów prawa w wirtualnej rzeczywistości. Wychodzą oni z założenia, że materiały udostępnione w sieci są w pełni darmowe i można z nich korzystać w dowolny sposób. Jednak nic bardziej mylnego. Google, Facebook oraz Instagram to źródło ogromnej ilości treści i grafik, które znajdują się niemal na wyciągnięcie ręki. W kilka sekund można bowiem uzyskać dostęp do potrzebnych materiałów. Miliony klipów wideo, gifów czy zdjęć tylko czekają na kliknięcie “zapisz na dysku”. Czy taka procedura sprawia, że stają się one naszą własnością? Niekoniecznie.
Podstawa prawna
Spora część internautów nie jest świadoma istnienia praw autorskich, których obowiązywanie w naszym kraju reguluje Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W jednym z jej zapisów można przeczytać, że ochronie podlega “każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia”. Co to oznacza dla przeciętnego użytkownika portali społecznościowych? To, że ochrona prawnoautorska obejmuje wszystkie zdjęcia, filmy oraz dłuższe treści (posty na Facebooku zawierające sam tekst) zamieszczone zarówno na facebookowym profilu, jak i w serwisie Google. Nie można więc ich wykorzystywać bez wiedzy oraz zgody autora.
Co więcej, za naruszenie praw autorskich grozi odpowiedzialność karna oraz cywilna. Może ona mieć postać zarówno grzywny, jak i pozbawienia wolności do lat 2. Jeszcze większe konsekwencje wiążą się czerpaniem korzyści majątkowych na skutek ww. działania. Wówczas grozi za to nawet 5 lat więzienia. Ponadto należy pamiętać, że wszystkie serwisy społecznościowe dysponują również swoimi wewnętrznymi regulaminami, których zatwierdzenie jest wymagane w celu założenia konta. O tym, że powszechną praktyką jest ich akceptacja bez uprzedniego przeczytania, chyba nie trzeba pisać…
“Udostępnij”, czyli prawa autorskie w praktyce
Jak zatem wygląda kwestia wykorzystywania materiałów graficznych, tekstowych i wideo na Facebooku? Fanpage jest traktowany jako profil publiczny, co oznacza, że wszystkie zamieszczane na nim treści, które nie są własnością administratora strony fanowskiej, powinny mieć wyraźnie oznaczone źródło pochodzenia. W przypadku Facebooka najlepszym rozwiązaniem jest udostępnianie materiałów ze strony bądź profilu autora za pomocą przycisku "Udostępnij". Bez podania źródła możemy wykorzystywać natomiast te materiały, do których mamy prawa autorskie, np. poprzez wykupienie grafik w jednym z banków zdjęć (ang. photo stock).
Będąc aktywnym użytkownikiem portali społecznościowych czy administratorem fanpage’a, należy zwracać uwagę na to, jakie treści publikujemy na profilach, szczególnie że to właśnie w Internecie najczęściej jest łamane prawo. Jeżeli nie jesteś pewien, jak nie naruszyć praw autorskich innych osób podczas publikowania materiałów na Facebooku oraz jak chronić własne treści, zachęcamy do zapoznania się z pomocą Facebooka.